Zapraszamy do lektury nowego zeszytu „Postępów Techniki Jądrowej” (1/2023)
Szanowni Państwo,
ten wstępny felieton jest inny od poprzednich: przygotowało go dwóch autorów, a jego treść również jest niestandardowa.
Zaczynamy jednak tradycyjnie od zaprezentowania treści pierwszego tegorocznego numeru PTJ.
Piotr Witkowski jest autorem pierwszego artykułu opisującego pracę, eksploatowanego w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Otwocku-Świerku, reaktora badawczego MARIA w 2022 roku. W artykule przedstawiono parametry techniczne reaktora, charakterystykę jego pracy oraz trwające i planowane modernizacje, które pozwolą na dalszą bezpieczną jego eksploatację w perspektywie nawet do 2050 r.
Drugi artykuł „Projekt GOSPOSTRATEG HTR: rezultaty projektu” został przygotowany przez zespół składający się z 19 autorów reprezentujących Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Narodowe Centrum Badań Jądrowych oraz Instytut Chemii i Techniki Jądrowej. Autorzy opisują najważniejsze cele projektu i działania, począwszy od prac badawczych aż do wdrożenia opracowanych metod i urządzeń. Zrealizowane zadania stanowią doskonałe podwaliny pod dalsze działania na rzecz wdrożenia technologii HTGR w Polsce.
W trzecim artykule dr Andrzej Mikulski podsumowuje rok 2022 w obszarze energetyki jądrowej zarówno na świecie, jak i w Polsce. Jak zauważa autor, moc zainstalowana w elektrowniach jądrowych i liczba budowanych reaktorów na świecie wzrosła. Niezmiennie najwięcej reaktorów jest budowanych na Dalekim Wschodzie, w Egipcie zaś rozpoczęto budowę dwóch pierwszych reaktorów. W Polsce dokonano wyboru dostawcy reaktorów do pierwszej elektrowni na Pomorzu, którym będzie Westinghouse. Druga elektrownia jądrowa ma powstać w Pątnowie we współpracy Polskiej Grupy Energetycznej (PGE SA) z Zespołem Elektrowni Pątnów Adamów Konin (ZE PAK) oraz koncernem Korea Hydro & Nuclear Power (KHNP) z Korei Południowej. Poza tym obserwuje się wzrost liczby firm zainteresowanych budową małych reaktorów modułowych (SMR).
Czwarty artykuł przygotował dr Krzysztof Rzymkowski. Dotyczy on badań niszczących i wspomagania weryfikacji materiałów jądrowych. Omówiono systemy pomiarowe i wspomagające stosowane do weryfikacji materiałów jądrowych w systemie zabezpieczeń. Opisano metody pobierania próbek do badań niszczących oraz metody ich analizy. W artykule przedstawiono także systemy wspomagające obserwacyjno-rejestrujące i systemy zamykania–plombowania.
Ostatni artykuł, przygotowany przez Marcina Rogowskiego i Tomasza Smolińskiego, podsumowuje konferencję poświęconą wykorzystaniu radioznaczników i zamkniętych źródeł gamma w badaniach przemysłowych i środowiskowych ICARST-2022. Techniki badawcze z zastosowaniem znaczników izotopowych (radioznaczniki) i zamkniętych źródeł promieniotwórczych są obecnie niezbędnymi narzędziami w wielu dziedzinach technicznych i nie tylko. W artykule opisano przykłady wykorzystania takich źródeł izotopowych.
Tradycyjnie zamieszczamy dla naszych Czytelników doniesienia z kraju i z zagranicy, informacje o istotnych wydarzeniach, a także recenzję książki „Jak zostać operatorem reaktora jądrowego. Przewodnik dla początkujących”. Ponadto Marek Bielski i Wiktor Nidzicki przygotowali felietony „Habent sua fata libelli” oraz „Zmarnowana szansa?”
Na końcu publikujemy wspomnienia o zmarłych Wiesławie Szmeku i prof. Janie Błockim.
Z wielki żalem zawiadamiamy, że w dniu 4.03.2023 r. odeszła od nas Pani Profesor Irena Szumiel, najlepsza Polska
radiobiolog XX wieku. Była wieloletnim kierownikiem Zakładu Radiobiologii i Ochrony Zdrowia IChTJ, autorem kilkudziesięciu publikacji z dziedziny radiobiologii, wychowawcą kilku pokoleń radiobiologów, a przede wszystkim
dobrym i ciepłym człowiekiem. Obszerne wspomnienia o Pani Profesor ukażą się w następnym numerze.
Na wstępie niniejszego tekstu wspomniano o jego dwóch autorach. Drugim autorem tego tekstu i aktualnym redaktorem naczelnym Postępów Techniki Jądrowej jest Krzysztof Madaj. Dr Stanisław Latek złożył rezygnację z pełnionej funkcji.
Życzymy naszym Czytelnikom owocnej lektury oraz wszystkiego najlepszego z okazji zbliżających się Świąt Wielkanocy.
Stanisław Latek i Krzysztof Madaj
Od Redakcji
Szanowni Państwo,
Dr Stanisław Latek z końcem lutego br. przeszedł na zasłużoną emeryturę. Cała redakcja i wydawcy PTJ bardzo dziękują p. dr. Stanisławowi Latkowi za wieloletnią współpracę i mają nadzieję, że były naczelny będzie nadal służył czasopismu swoim doświadczeniem i pomysłami.
Możliwość kierowania tak ważnej redakcji przypadła mojej osobie. Pełnienie funkcji redaktora naczelnego traktuję jako wielkie wyróżnienie, ale również zobowiązanie.
Dalej będziemy publikować artykuły i doniesienia w dziedzinie fizyki, chemii jądrowej, zastosowań metod i aparatury jądrowej w biologii, geologii, przemyśle, ochronie środowiska i medycynie. Ponadto zamierzamy przekazywać informacje o postępach prac prowadzonych w ramach realizacji Polskiego Programu Energetyki Jądrowej. Miejmy nadzieję, że rok 2023 przyniesie nam nowe decyzje związane z rozwojem energetyki jądrowej w Polsce.
Jak Państwo doskonale wiecie, PTJ odgrywa istotną rolę w informowaniu i edukacji społeczeństwa w zakresie szeroko pojętej atomistyki. W związku z tym, w imieniu całej Redakcji zachęcam do przesyłania propozycji artykułów dotyczących Państwa dokonań, sukcesów naukowych i wdrożeniowych do kolejnych numerów czasopisma na adres e-mail: PTJ-redakcja@ichtj.waw.pl
Krzysztof Madaj,
redaktor naczelny