Zapraszamy do lektury nowego zeszytu „Postępów Techniki Jądrowej” (2/2025)

Szanowni Państwo,

Z wielką przyjemnością informujemy, że ukazał się nowy numer naszego czasopisma „Postępy Techniki Jądrowej”. W tym wydaniu znajdą Państwo artykuły oraz najnowsze doniesienia z dziedziny nauki, technologii jądrowej i atomistyki.
W numerze m.in.:

• Wywiad Marcina Oleksiuka z dr. hab. Wojciechem Duczmalem, prof. Akademii Nauk Stosowanych Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu na temat opłacalności budowy elektrowni jądrowej w Polsce – o kosztach, korzyściach i konieczności rzetelnej edukacji społeczeństwa. W wywiadzie przedstawiono argumenty za jej budową, podkreślając, że choć inwestycja ta wiąże się z wysokimi kosztami, zapewnia stabilne i tanie źródło energii oraz bezpieczeństwo energetyczne kraju. Profesor zaznacza, że koszty budowy są znane i można je porównywać, a korzyści nie ograniczają się jedynie do produkcji energii, lecz obejmują także aspekty edukacyjne, naukowe i turystyczne. Podkreśla, że energetyka jądrowa rozwija się globalnie i nie jest przeżytkiem, a decyzje o jej odrzuceniu często wynikają z mitów i strachu – szczególnie wokół odpadów promieniotwórczych. Wskazuje na konieczność rzetelnej edukacji społeczeństwa i dialogu opartego na faktach, a nie emocjach.
• Analiza wpływu promieniowania jonizującego na elektronikę cyfrową – nowoczesne rozwiązania odporne na promieniowanie i metody monitorowania poziomu promieniowania. Marek Ostrysz i Jakub Kołodziej analizują wpływ promieniowania jonizującego na elektronikę cyfrową, co jest kluczowe dla zapewnienia niezawodności i trwałości systemów pracujących w trudnych warunkach radiacyjnych. Autorzy omówili główne źródła promieniowania oraz jego oddziaływanie na układy elektroniczne, skupiając się na trzech mechanizmach degradacji: dawce jonizującej (TID), uszkodzeniach przemieszczeniowych (DD) oraz pojedynczych zdarzeniach (SEE). Przedstawiono różnorodne metody ochrony, w tym technologie odporne na promieniowanie, modelowanie wpływu promieniowania oraz testy laboratoryjne.
• Artykuł o roli elektrowni jądrowych w transformacji energetycznej, wyzwaniach finansowych i decyzyjnych. Dr inż. Paweł Włoch i dr Magdalena Lazarek-Janowska omawiają znaczenie budowy i eksploatacji elektrowni jądrowych jako kluczowego elementu współczesnej transformacji energetycznej, mającej na celu dekarbonizację gospodarki i zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Wskazują na rosnące inwestycje w sektorze jądrowym, szczególnie w kontekście wycofywania starszych elektrowni węglowych. Autorzy zauważają jednak lukę w wiedzy dotyczącej aspektów ekonomicznych tych inwestycji, podkreślając wysokie koszty kapitałowe, długi okres zwrotu oraz złożoność ryzyk finansowych i operacyjnych związanych z elektrowniami jądrowymi. Celem artykułu jest systematyzacja wiedzy na temat uwarunkowań finansowania takich inwestycji, a także wypracowanie kryteriów decyzyjnych, które mogą wspierać efektywne i zrównoważone planowanie oraz realizację projektów jądrowych.
• Omówienie ewolucji regulacji dotyczących radonu w USA oraz wyzwań związanych z polityką i instytucjami.
  Robert Bobkier analizuje ewolucję regulacji dotyczących radonu w Stanach Zjednoczonych, zwracając uwagę na wyzwania wynikające z uwarunkowań instytucjonalnych, ekonomicznych i ideologicznych. Przedstawia historyczne i współczesne strategie regulacyjne, w tym plany działania takie jak FRAP 2011, NRAP 2015 i NRAP 2021, oceniając ich skuteczność. Szczególną uwagę poświęca amerykańskiej koncepcji „poziomu działania” (action level), która zakłada odpowiedzialność właścicieli nieruchomości za ograniczanie ryzyka radonowego – w przeciwieństwie do europejskiego systemu wiążących norm. Analiza obejmuje także trudności wynikające z podziału kompetencji między agencjami federalnymi oraz wpływ ograniczeń budżetowych na efektywność polityki radonowej.

Ponadto, w numerze znajdą Państwo relacje z wydarzeń, takich jak 70. rocznica Instytutu Badań Jądrowych, 41. edycji Konferencji EuroPOWER & OZE POWER, a także recenzję książki „Część elektryczna i AKPiA elektrowni jądrowej”.
Nie zabrakło również refleksji filozoficznej nad ryzykiem w energetyce jądrowej przygotowanej przez Marka Bielskiego oraz uczczenia pamięci wybitnych postaci związanych z atomistyką – prof. dr. hab. Marka Trojanowicza i Witolda Ładę.
Z okazji 70-lecia atomistyki w Polsce, zmieniliśmy logo naszego czasopisma. Dziękujemy za Państwa wsparcie i zachęcamy do dalszego śledzenia naszych publikacji.
Zapraszamy do lektury.

Krzysztof Madaj,
redaktor naczelny