Prof. dr hab. A.M. Dancewicz, długoletni kierownik Pracowni Biochemii Radiacyjnej w Zakładzie Radiobiologii i Ochrony Zdrowia Instytutu Badań Jądrowych (później przekształconego w Instytut Chemii i Techniki Jądrowej), zmarł 21 września 2011 w wieku 89 lat.

Profesor Dancewicz był chemikiem z wykształcenia, zaś niemal od początku swej kariery zawodowej, od 1955 roku, był związany z Instytutem Badań Jądrowych, gdzie początkowo zajmował się hematopoezą popromienną pod kierunkiem Profesora Edwarda Kowalskiego, promotora jego pracy doktorskiej obronionej w 1961 roku. W 1963 został kierownikiem Pracowni Biochemii Radiacyjnej i pozostał na tym stanowisku aż do przejścia na emeryturę w 1988 roku. W latach 1973-1984 pełnił funkcję zastępcy kierownika Zakładu Radiobiologii i Ochrony Zdrowia. Habilitował się w 1969 roku, zaś tytuł profesora nauk biologicznych otrzymał w 1977 roku.

W latach 60-tych Profesor Dancewicz rozpoczął wieloletnią współpracę z Zakładem Radiobiologii Ośrodka Atomowego w Mol w Belgii i z Zakładem Radiobiologii w Rochester w USA w ramach programu Zrzeszenia Laboratoriów Europejskich do Badań Późnych Skutków Promieniowania (EULEP). W tym okresie zajmował się m.in. znaczeniem wewnątrzkomórkowego rozmieszczenia enzymów we wczesnych zaburzeniach ich czynności po napromieniowaniu. Jednym z tematów badań nad późnymi skutkami promieniowania, objawiającymi się jako stopniowe upośledzenie funkcji płuc wskutek włóknienia tkanek był wpływ promieniowania na fizykochemiczne parametry kolagenu, podstawowego białka tkanki łącznej. We współpracy z Zakładem Biochemii Instytutu Reumatologii prowadził przez kilka lat badania nad metabolizmem kolagenu. W tych zakresach tematycznych Profesor wypromował też kilku doktorantów.

W okresie od 1973 do 1984 roku Profesor był zastępcą kierownika Zakładu Radiobiologii. W IBJ a potem IChTJ był aktywnym członkiem Rady Naukowej, zaś po przejściu na emeryturę w 1988 roku, - członkiem honorowym. W latach 1996-2002 uczestniczył w organizowaniu tworzonego właśnie samodzielnego Laboratorium Identyfikacji Napromieniowanej Żywności, wdrażaniu nowych metod analitycznych i konstruowaniu aparatury pomiarowej.

Profesor działał aktywnie w towarzystwach naukowych i otrzymał medal Marii Skłodowskiej-Curie od Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych. Został też odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W sumie dorobek profesora Dancewicza w dziedzinie biochemii radiacyjnej i radiobiologii obejmuje 47 publikacji i przekłady 2 monografii a także bardzo liczne opracowania wewnętrzne IBJ. Należy dodać, że miał lekkie pióro i interesował się historią; będąc na emeryturze wydał kilka monografii poświęconych swoim rodzinnym stronom na Kresach Wschodnich. Był utalentowanym badaczem, który odegrał dużą rolę w rozwoju Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej i biochemii radiacyjnej, życzliwym, ale wymagającym szefem, pełnym ciepła i humoru, dobrym i niezłomnie prawym człowiekiem. Będzie nam go bardzo brakowało.

Wybrane publikacje

• Jeleńska MM, Dancewicz AM. Thermal aggregation of tropocollagen solutions irradiated with low doses of ionizing radiation. Int J Radiat Biol Relat Stud Phys Chem Med. 1969;16(2):193-6.
• Dancewicz AM, Altman KI, Salomon K. The effects of x-irradiation on the biosynthesis of haemoglobin. III. Experiments with porphobilinogen-3,5-14C. Int J Radiat Biol. 1962 Apr;5:85-92.
• Mazanowska A, Dancewicz AM, Malinowska T, Kowalski E. Chelation of iron and zinc by protoporphyrin catalyzed by mitochondrial preparations. Eur J Biochem. 1969 Feb;7(4):583-7.
• Kopeć M, Jeleńska M, Węgrzynowicz Z, Dancewicz AM. Effects of x-rays irradiation on collagen-platelet interaction. Acta Univ Carol Med Monogr. 1972; 53:41-4.
• Dancewicz AM, Mazanowska A, Gerber GB. Late biochemical changes in the rat lung after hemithoracic irradiation. Radiat Res. 1976 Sep;67(3):482-90.
• Gerber GB, Dancewicz AM, Bessemans B, Casale G. Biochemistry of late effects in rat lung after hemithoracic irradiation. Acta Radiol Ther Phys Biol. 1977 Oct;16(5):447-55.
• Boguta G, Dancewicz AM. Radiation-induced dimerization of tyrosine and glycyltyrosine in aqueous solutions. Int J Radiat Biol Relat Stud Phys Chem Med. 1981 Feb;39(2):163-74.
• Boguta G, Dancewicz AM. Radiolytic and enzymatic dimerization of tyrosyl residues in insulin, ribonuclease, papain and collagen. Int J Radiat Biol RelatStud Phys Chem Med. 1983 Mar; 43(3):249-65.
• Sochanowicz B, Przygoda E, Dancewicz AM. Increased thromboxane production after whole body irradiation. Acta Biochim Pol. 1990;37(1):103-8.
• Sochanowicz B, Dancewicz AM. Irradiation of rats abolishes susceptibility of PGI2 synthesis in blood vessels to peroxidative agents. Prostaglandins. 1990 Mar;39(3):287-98.